Productierecord voor Nederlandse wijnboeren in 2023

De Nederlandse wijnboeren breken het ene productierecord na het andere. In 2022 produceerden ze 983.700 liter wijn. Dat was goed voor 1,3 miljoen flessen. Maar dat record kan nu al weer de prullenbak in. In 2023 verwerkten onze wijnboeren gezamenlijk bijna 1,3 miljoen liter wijn. Dat maakte de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) vandaag bekend. Deze nieuwe oogst gaat straks in 1,7 miljoen flessen over de toonbank. De groei met maar liefst 30% komt niet uit de lucht vallen. De RVO en de Vereniging van Nederlandse Wijnproducenten (VNWP) kregen vorig jaar meer commerciële wijngaarden in het vizier. Dat zorgt voor een betere schatting.

De RVO moet elk jaar een betrouwbare schatting van de Nederlandse wijnproductie doorgeven aan de Europese Commissie. Dat gebeurt in hectoliters. In 2023 bleek uit onderzoek van Nederlandse Wijn Gids dat die schatting structureel te laag was, omdat een relatief groot aantal commerciële wijngaarden onder de radar bleef. De RVO en VNWP hebben daar in het najaar van 2023 werk van gemaakt. Dat resulteert nu in een meer betrouwbare schatting van 12.774 hectoliter, die de gemiddelde wijnproductie over de afgelopen 5 jaar omhoog stuwt. In de periode van 2017 tot en met 2022 was het gemiddelde 800.300 liter. Nu stijgt dat naar 818.800 liter.

380 hectare

De VNWP meldt dat de recordproductie mede te danken is de wijngaarden die er de afgelopen jaren bij gekomen zijn. Daarmee gaat de RVO voorbij aan het gegeven dat de schattingen vóór 2023 gebaseerd waren op onvolledige gegevens. Hoewel er nu beter zicht is op het aantal wijndomeinen, gaat de RVO nog steeds uit van een totale oppervlakte van 302 hectare. Nederlandse Wijn Gids gaat op basis van gedegen onderzoek uit van 380 hectare. Dat is een opmerkelijk verschil. Het is de vraag welke invloed dat verschil heeft op de schatting van de opbrengst over 2023. RVO gaat er nu vanuit dat er per hectare gemiddeld 4200 liter wijn is geoogst. Dat was eerder 3600 liter.

Goede vruchtzetting

In augustus 2023 lieten de wijnboeren al weten dat ze afstevenden op een bovengemiddelde opbrengst. Het wijnjaar begon prima. Er was nauwelijks sprake van late nachtvorst. Tijdens de bloei was het droog en rustig en warm weer. Dat zorgde voor een extreem goede vruchtzetting. Helaas was de maand juli erg nat. Doordat de trossen door de goede vruchtzetting zo vol waren, zorgde dat voor een groot risico op schimmels. Daar weten de wijnboeren inmiddels wel raad mee. Ze verwijderden veel blad, zodat de wind de trossen kon droogblazen. En soms halveerden ze druiventrossen.

Kwart miljoen bubbels

De RVO brengt ook in kaart hoeveel wijnen er onder de kwaliteitskeurmerken Beschermde Geografische Aanduiding (BGA) en Beschermde Oorsprongsbenaming (BOB) zijn gemaakt. In 2023 zijn er iets minder BOB-wijnen gemaakt. Het aandeel witte wijnen was 76% en dat van rode wijnen 24%. Mogelijk heeft de lagere productie van rode wijnen te maken met de schade die de suzukivlieg in de nazomer nog heeft aangericht. Maar liefst 14% van alle Nederlandse wijnen van 2023 is een mousserende wijn. Dat resulteert straks in bijna een kwart miljoen flessen met bubbels. Driekwart van de druiven verwerkten de wijnboeren zelf. De rest werd doorgestuurd naar een wijnmaker of doorverkocht aan collega’s.

Beroerde oogst

De recordproductie in Nederland laat een totaal ander beeld zien dan de productie in traditionele wijnlanden. De oogsten op het zuidelijk halfrond waren beroerd. Dat is een trend. In Australië, Argentinië, Chili en Zuid-Afrika loopt de oogst de laatste jaren langzaam maar zeker terug. In Europa ging het in een paar klassieke wijnlanden ook niet goed. In Italië en Spanje hadden de wijnboeren te kampen met extreme weersomstandigheden ten gevolge van de klimaatverandering. De verwachting is dat de wereldwijde productie van 2023 ongeveer 7% lager zal zijn dan vorig jaar, de laagste opbrengst sinds 1961.

Nieuwe koploper

Italië is op dit moment nog de grootste wijnproducent van de wereld, maar het lijkt er op dat Frankrijk die koppositie weer overneemt. De opbrengst in Italië is maar liefst 12% lager dan vorig jaar. Het is voor het eerst in 9 jaar dat Frankrijk weer het grootste wijnland ter wereld is. Spanje had veel last van droogte en extreme hitte, maar behoudt waarschijnlijk de derde plek. Extreme weersomstandigheden confronteren wijnboeren in Zuid-Europa met grote uitdagingen. In kleinere Europese wijnlanden groeit de productie juist. Dat geldt bijvoorbeeld voor Duitsland en Portugal.

Nederlands luxeprobleem

De consumptie van wijn loopt wereldwijd terug. Landen die veel wijn produceren zitten in hun maag met enorme overschotten. De OIV hoopt dat de tegenvallende opbrengst van 2023 een geluk bij een ongeluk is en daar een einde aan maakt. In Nederland is de situatie totaal anders. Nederlandse wijnboeren kampen juist met tekorten. De vraag naar Nederlandse wijn is groter dan het aanbod. De wijnen zijn al maanden voordat de nieuwe jaargang de fles ingaat uitverkocht. Het is een luxeprobleem, maar zit de wijnboeren wel dwars. Ze stellen hun vaste klanten niet graag teleur.