Leve de onmisbare plantvermeerderaar!

Wat komt er kijken bij het planten van wijnranken? Welke keuzes moet je daarbij maken? Onze eerste wijnranken staan sinds april 2021 in de Zeeuwse klei. Plantvermeerderaars kweekten deze ranken op. Dat heeft een reden. Net zoals appel- en perenbomen ent je een wijnrank op een onderstam. Hij bestaat uit een bovengronds en een ondergronds deel, een loofwand en wortels. De keuze voor de onderstam waarop je ent, baseer je op het type bodem waarop je gaat telen. Dat is een van de belangrijkste keuzes die je als wijnboer maakt. Het idee is namelijk dat hij tientallen jaren blijft staan…

Bruno Suter

Er zijn onderstammen op de markt met heel verschillende eigenschappen. De ene wortelt bijvoorbeeld diep en de andere juist oppervlakkig. Plantvermeerderaars hebben percelen met zogenaamde moederplanten, wijnranken die het basismateriaal zijn voor het maken van de ent. Deze ranken groeien niet netjes omhoog of in rijen. Ze groeien over de grond. Om te zien is het een zooitje. De stengels groeien met gemak tien meter per seizoen. In het najaar snoeit de plantvermeerderaar ze. En hij knipt ze in stukjes van pakweg dertig centimeter.

De bovenstam knipt hij wel van keurig in rijen groeiende ranken. Vervolgens ent hij de onderstam op de bovenstam. De ‘aderen’ van de planten zitten aan de buitenkant. Het is daarom de kunst om ze precies op elkaar te laten aansluiten, zodat ze makkelijk met elkaar vergroeien. In wijngaarden herken je de ent aan de verdikking net boven de grond. Toen ik in de Jura was om wijnranken op te pikken, kon ik de productie van dichtbij bekijken. De nog maar net geënte wijnranken hingen met hun voetjes in een bak met water. In een zeer vochtige en warme ruimte (28°C).

In drie weken ontstaat daar een kurklaagje (callus) en komen de eerste worteltjes tevoorschijn. Dit is een cruciale fase in het proces. In mei gaan de wijnranken in bedden de grond in. Het zijn dan om te zien net tulpenbedden. In november van datzelfde jaar worden ze gerooid en gaan ze de koelcel in. Gaandeweg het seizoen vallen er planten af, maar ook bij het rooien vindt er nog een selectie plaats. De plantvermeerderaar buigt de stekjes een klein beetje om te checken of ze rondom goed vergroeid zijn. Het kan namelijk zomaar gebeuren dat de ‘aderen’ maar voor de helft vergroeid zijn.

Die ranken vallen dan later alsnog uit. Een plantvermeerderaar vertelde me dat in het meest gunstige geval ongeveer 60% van de wijnranken het hele proces met succes doorloopt. Dat betekent dat tegenover bijna elke wijnrank die de bodem ingaat er ook een is uitgevallen. Als ik deze klus zelf moest klaren, zou ik al in m’n handen wrijven met 20% overlevenden. Gelukkig zijn er plantvermeerderaars! Zij spelen een cruciale rol in de wijnbouw en helpen ook nog bij het plannen van ideale plantmoment.

Als ik wijnranken heb besteld, bel ik in april de plantvermeerderaar (pépinière in het Frans, Rebschule in het Duits) voor de planning. Hij zorgt er dan voor dat de planten op het meest gunstige tijdstip op transport gaan en zo kort mogelijk in een warme opslag zitten. Het is mij wel eens overkomen dat de ranken bij aankomst veranderd waren in taugé. Dan moet je erg voorzichtig zijn met het planten. De dag voor het planten laten we de wijnranken 24 uur in een bak met water staan. De wortels kunnen zich dan volzuigen met water. Een dag later zetten we de eerste stap in de aanleg van de wijngaard.

Auteur

Bruno Suter

Bruno (33) is wijnboer bij Wijndomein De Boe op het schiereiland Walcheren in Zeeland. De eerste wijnranken op het domein zijn geplant in 2021, de eerste druiven geoogst in 2023.

Bruno is landbouwingenieur. Hij studeerde aan de landbouwuniversiteiten van Wageningen en Bordeaux. Aan de Franse universiteit deed hij wetenschappelijk onderzoek naar de invloed van het klimaat op het waterpotentieel in de wijnstok. Later deed hij praktijkervaring op bij wijndomeinen in Duitsland, Engeland en Frankrijk. Nu runt hij in Zeeland een wijndomein van meer dan 6 hectare.

Bruno schrijft columns over de belevenissen en ontdekkingen van de nieuwe generatie wijnboeren.