Hoe een wijnboer dealt met de grillen van het klimaat

Een wijnboer moet dealen met de grillen van het klimaat. Dat is soms bijna niet te doen. “Het was hier deze week 34 graden”, vertelt Ruud Verstegen. De wijnboer van Landgoed Overst klaagt niet, maar vertelt hoe ingewikkeld het is om te anticiperen op het weer. Hij verwijderde in de natte periode veel blad. Dat was noodzakelijk om schimmels te voorkomen. Maar nu dreigen z’n druiven te verbranden in de zon en is de natuurlijke bescherming van veel blad juist welkom. 2023 is een bizar wijnjaar. “Ik was van plan om de distels tussen de rijen weg te halen, maar laat ze nu toch maar staan.”

Het onkruid tussen de wijnstokken werkt als een soort airco en zorgt nog voor een klein beetje verkoeling. “Dat kan net het verschil maken. Tussen het groen is het toch wat minder warm dan op het kale zand.” De bizarre uitersten van deze zomer vragen veel van de wijnboeren. “Elk jaar stuiten we weer op een andere uitdaging”, verklaart Kirsten Abels van Domein Holset. “2021 was het jaar van de valse meeldauw, 2022 van de zonnebrand en 2023 van de echte meeldauw. Het is elk jaar wat, maar we redden ons.” En voor je het weet, komt daar in 2023 nog zonnebrand bij. “Met deze temperaturen naderen we een kritische grens”, meent Ruud.

Extreme omstandigheden

Om beter in te kunnen spelen op de wisselende omstandigheden heeft de wijnboer van Landgoed Overst een weerstation in de wijngaard. De resultaten van de metingen kan hij op z’n telefoon uitlezen. “In combinatie met gegevens uit voorgaande jaren berekent de applicatie hoe groot de ziektedruk is. Dat helpt mij om de risico’s in te schatten en de goeie dingen te doen.” Dat soort technologie is enorm behulpzaam, maar heeft nog geen antwoord op extreem wisselende omstandigheden. Toch is Ruud blij met z’n weerstation. “Het kost me 700 euro per jaar. Die kosten verdien ik razendsnel terug.”

Echte meeldauw

Het weerstation en de druiven vertellen dat 2023 eigenlijk helemaal niet zo’n beroerd groeiseizoen had: “We hebben hier wel wat schade van echte meeldauw. Dat speelt vooral in Limburg. In de rest van het land zie je valse meeldauw. Maar als ik kijk naar de rijping van de druiven, dan lopen we hier maar 2 dagen achter op vorig jaar. Als we nu nog paar weken mooi weer krijgen, kunnen de druiven mooi afrijpen.” Wat is mooi weer voor een wijnboer? “Geen aanhoudende regen, aardig wat uurtjes zon en temperaturen van iets meer dan 25 graden.” Dat wordt spannend, maar Ruud ligt er niet wakker van: “Er ligt aan het begin van het seizoen geen keurig draaiboek klaar.”

Suzukivlieg

De extreem hoge temperaturen van dit moment nemen risico’s met zich mee. De druiven kunnen zonnebrand oplopen en de stokken kunnen in de stress schieten. Ruud voelt aan een van de volle trossen: “De druiven zijn behoorlijk warm.” Maar elk nadeel heb z’n voordeel. “In deze temperaturen heeft de Suzukivlieg het moeilijk. Boven de 34 of 35 graden kan hij helemaal niks meer.” Klimaatverandering brengt niet alleen maar voordelen voor de Nederlandse wijnbouw. Het zorgt voor sterk wisselende omstandigheden en extreme uitersten. Inderdaad: “Het is elk jaar wat, maar we redden ons.”