Zeeland is het land aan de zee. Het heeft een haat-liefdeverhouding met het water. De vijand leek het soms te winnen, maar Zeeuwen zijn onverzettelijk. Dat onderstreept de provinciale wapenspreuk: Ik worstel en kom boven! Dankzij de imposante Deltawerken bleek het water ook een goede vriend te kunnen zijn. De stranden en de zilte zaligheden bezorgen Zeeland naam en faam. In 1997 werden de Deltawerken voltooid. De vaste oeververbindingen maakten de provincie beter bereikbaar. Dat gaf de economie een boost. Dialecten en culturele tradities bleven lang onaangetast, maar door de ontsluiting van de provincie veranderde dat. De provincie Zeeland telt nog geen 400.000 inwoners.
De toerismeprovincie bij uitstek is Zeeland. De provincie gaat aan kop in de ING Toerisme Index. Die positie dankt Zeeland aan het hoge aantal toeristische overnachtingen in combinatie met de prima horecavoorzieningen. Het aantal toeristische overnachtingen is 9,9 miljoen per jaar.
Beschermde Geografische Aanduiding
Zeeland heeft een Beschermde Geografische Aanduiding (BGA) voor wijn. Het specifieke terroir van de provincie geeft de wijnen een eigen karakter en smaak. De productievoorschriften van de BGA garanderen en beschermen dat. De grenzen van de BGA komen precies overeen met die van de provincie. Het productdossier van de BGA Zeeland onderscheidt 5 wijncategorieën:
- Wijn
- Mousserende wijn
- Mousserende kwaliteitswijn
- Parelwijn
- Parelwijn waaraan koolzuurgas is toegevoegd
Kwaliteitseisen
Wijnen in deze categorieën mogen op het etiket de traditionele naam Landwijn of Beschermde Geografische Aanduiding voeren. Voorwaarde is dat de wijnen voldoen aan de kwaliteitseisen van de BGA. Dat betekent dat er alleen druiven mogen worden gebruikt die voorkomen op de provinciale lijst van 105 rassen. Het gaat om zowel klassieke als nieuwe rassen. De opbrengst per hectare mag voor witte druiven niet meer dan 100 hectoliter en voor blauwe druiven niet meer dan 85 hectoliter zijn. De witte wijnen uit Zeeland hebben frisse zuren. Ze zijn vol fruitig en hebben groene aroma’s. Ze combineren perfect met de zilte zaligheden. De rode wijnen zijn vol fruitig met aroma’s van rood fruit. Het alcoholpercentage moet tenminste 6,5 % zijn.
Beschermde Oorsprongsbenaming
Zeeland heeft een Beschermde Geografische Aanduiding voor de hele provincie. Daarnaast is er bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland voor een deelgebied een Beschermde Oorsprongsbenaming (BOB) aangevraagd. Het gaat om de BOB Schouwen-Duiveland. De aanvraag is ingediend door Wijnhoeve De Kleine Schorre in Dreischor. Dit is een grote wijngaard van 12 hectare. De BOB is evenals de BGA een kwaliteitskeurmerk. Wijnmakers kiezen ervoor hun productieproces in te richten volgens de voorwaarden van het BOB-keurmerk.
Klimaat
Wat kunnen we zeggen over het terroir in Zeeland? De afgelopen jaren was het klimaat in heel Nederland opvallend zonniger en warmer. En die trend zet waarschijnlijk door. In het oosten van Zeeland scheen de zon tussen 1991 en 2020 gemiddeld tussen de 1800 en 1850 uur. Dichter bij de kust maar liefst 1850 tot 1900 uur. Daarmee is Zeeland de meest zonnige provincie van het land. Met name in de laatste drie jaar was het aantal zonuren in heel Nederland opvallend hoog.
Temperatuur en neerslag
Sinds 1991 steeg de temperatuur in Zeeland met 0,3°C. De gemiddelde jaartemperatuur schommelt nu tussen de 10,8 en 11,1°C. Het verschil tussen de dag- en nacht temperatuur in september is 7,5°C. Er valt tussen de 825 en 900 mm neerslag per jaar. De gemiddelde luchtvochtigheid is 72-74%. Het kan in Zeeland stevig waaien. Het groeiseizoen telt 305-320 dagen.
Bodem
De bodem van de hele provincie bestaat uit zeeklei met uitzondering van een heel smalle strook langs de kust en de grens met België. De ondergrond van de zeeklei is meestal veen. Kreken doorsnijden de kleigronden. Naast akkerbouw is er op kleinere schaal ook fruitteelt in Zeeland. Langs de kust vind je zeezand vermengd met klei of veen. Dat noemen we geestgronden. In het zuiden van Zeeuws-Vlaanderen vind je ook zandgronden, die doorlopen over de Belgische grens.
Zilte groenten
Buitendijks vind je schorren en slikken. Op deze zilte ondergrond groeien lamsoor en zeekraal. Koks maken steeds meer gebruik van deze zilte groenten in combinatie met zeevruchten. Tussen haakjes: Zeeuwse boeren maken ook binnendijks werk van de teelt van zilte groenten, zoals schorrekruid en zeekool. De omvang is nog beperkt, maar kan in de toekomst toenemen.
