Pinot gris
De pinot gris is witte druif met een roze schil. Het is een spontane mutatie van de pinot noir. Daarmee is ze lid van Burgunder-familie. Jancis Robinson is in haar standaardwerk Vines, Grapes and Wines niet zo positief over dze mutant. Ze heeft een identiteitscrisis. De druif muteert als een malle en weet zelf amper of ze nu wit of blauw is. En ze vergelijkt haar met een kameleon, die overal anders voor de dag komt.
Synoniemen
De pinot gris heeft enorm veel alternatieve namen. Daarvan is pinot grigio waarschijnlijk de bekendste. Na de Tweede Wereldoorlog maakt hij onder die naam internationaal furore in een Italiaanse fles. In Duitsland heet ze grauburgunder of ruländer. Andere bekende synoniemen zijn malvoise en szürkebarát.
Herkomst
De roots van de pinot gris liggen waarschijnlijk in de Bourgogne. Kloosterlingen zorgden voor de verspreiding in heel Centraal-Europa. Het klimaat in de Elzas deed haar goed. Daar voelde ze zich thuis. Na de Tweede Wereldoorlog werd ze massaal aangeplant in Italië. Daar vind je nu de grootste aanplant. Daarna komen Oregon in de Verenigde Staten en Baden en de Pfalz in Duitsland. Inmiddels krijgt de pinot gris ook voet aan de grond in Nieuw-Zeeland en België en Nederland.
De wijngaard
Het zijn vooral wijngaarden in Limburg die pinot gris aanplanten. Er staat in Nederland nu pakweg 15 hectare. De druif heeft van huis uit veel suiker en in verhouding weinig zuren. Daarom is hij populair in koele wijnregio’s. Daar komen z’n frisse zuren wat meer boven drijven. Ze doet het goed op een droge bodem met veel kalk. De noordelijke pinot gris is droge en volle witte wijn.
Oogst
De druif heeft compacte trossen. Dat maakt haar in een natte periode kwetsbaar. Wijnboeren zijn bang voor regen in de nazomer en de herfst. Daarom plukken ze de druif soms (te) vroeg. Dan zijn de aroma’s nog niet op niveau en krijg je een vlakke wijn.
De kelder
De Elzas is het referentiekader als het gaat om goede wijnen van de pinot gris. De mineraliteit van de bodem heeft invloed op de kwaliteit van de wijn. Daarvoor is een koel klimaat nodig. Te veel alcohol en te weinig zuur ontneemt de wijn z’n frisheid. Helaas loopt de temperatuur daarvoor in de Elzas te veel op. Dat maakt de wijn log. In de beste flessen zijn zoet en zuur mooi in balans.
Ondanks de roze kleur bevatten de schillen van de pinot gris weinig kleurstof. De wijnen hebben ‘gewoon’ een lichte kleur. Hooguit komen ze in de buurt van een heel lichte rosé.
Rijping
De pinot gris leent zich voor rijping op houten vaten. De Apostelhoeve brengt elk jaar de Pinot Gris Barriques op de markt. Dat is daarvan een mooi voorbeeld.
Het glas
De Italiaanse Pinot Grigio is een eigenzinnige variant van de oorspronkelijke Pinot Gris. Charmant en ingetogen. Een saai zomerwijntje. De Nederlandse versie is spannender. Die komt overeen met de Pinot Gris uit de Elzas. Hij is goudgeel van kleur en heeft aroma’s van bloemen en rijp exotisch fruit. Ook snuif je tonen op van amandel en laurier.
Smaak
De smaak is intens en vol: citrusvruchten, perzik en meloen, vaak karamel en noten en soms ook gember. Hij is kruidig en heeft een subtiel restzoetje. In de afdronk zit meestal een klein bittertje. Het is een rijke en volle wijn met 12 tot 13,5% alcohol. Hij is jong op dronk, maar kan zeker 1 tot 3 jaar blijven liggen. Dan ontwikkelt hij aroma’s van honing en noten.
Serveertemperatuur
Persoonlijke voorkeuren bepalen de temperatuur waarop je een Pinot Gris serveer. Bij ongeveer 9°C is hij nog redelijk licht. Hogere temperaturen maken hem rijker, maar ook zwaarder.
De combinatie
De Pinot Gris combineert heel goed met gerechten uit de Aziatische keuken, maar is ook niet te versmaden bij andere hartige gerechten met zoet fruit of bij een pasta.
De keuring
Jancis Robinson heeft waarschijnlijk nog nooit een Nederlandse Pinot Gris gedronken. Hij doet het namelijk geweldig in Nederland. De concurrentie met beroemde wijnhuizen uit de Elzas kan hij aan. Het is jammer dat de aanplant zo beperkt is. Het Nederlandse terroir levert mooie wijnen op met een goede balans tussen zoet en zuur!
Producenten
Mooie wijnen: Apostelhoeve (Maastricht), De Kleine Schorre (Dreischor) en Domein Steenberg (Epen). Topwijnen: Wijngoed Thorn (Thorn).