Nederlandse wijn in 10 vragen en antwoorden

Ten noorden van de evenaar is grofweg wijnbouw mogelijk tussen de 50e en 30e breedtegraad. Nederland zit op het randje, maar door klimaatveranderingen schuift de grens langzaam op. Ons land heeft een gematigd zeeklimaat met zachte winters en koele zomers. Er is een gemiddelde temperatuur van ongeveer 10°C en voldoende zonneschijn nodig voor wijnbouw. Die zijn er in Nederland. De bodem is iets minder belangrijk. Een wijnstok is niet zo kieskeurig. De bodem moet voldoende water vasthouden en het te veel aan water afvoeren.

Het is niet meer nodig om aan het eind van de vakantie nog snel een paar doosjes wijn te kopen op een domein in Frankrijk of Italië. Dicht bij huis worden mooie wijnen gemaakt. De productie van Nederlandse wijn is kleinschalig, ambachtelijk en duurzaam. Mensen kopen steeds meer voedsel rechtstreeks bij de boer in de buurt. Ook wijn kun je om de hoek kopen. Lokaal is vertrouwd en lekker.

De meeste Nederlandse wijn is goed gemaakt. Daarover zijn de kenners het eens. Nederland kent twee kwaliteitskeurmerken: Beschermde Geografische Aanduiding (BGA) en Beschermde Oorsprongsbenaming (BOB). Een wijn verdient zo’n keurmerk als hij aan strenge kwaliteitseisen voldoet. Het etiket maakt er in de kleine lettertjes melding van. Perswijn beloont tijdens de jaarlijkse proeverij de Nederlandse wijnen met steeds hogere scores. Daaruit blijkt dat onze wijnen internationaal meetellen.

Niet alle wijndruiven zijn geschikt voor een koel klimaat. De primitivo en trebbiano hebben bijvoorbeeld veel warmte en zon nodig om te rijpen. Dat krijgen ze niet in Nederland. Vooral beneden de grote rivieren maken wijnboeren bijvoorbeeld wel chardonnay of pinot noir. Er is zelfs een enkeling die zich aan cabernet sauvignon, merlot en zelfs syrah waagt. Noordelijker kiezen wijnboeren vaak voor nieuwe druivenrassen (hybrides), die sneller rijpen en meer weerstand hebben tegen schimmels. Dat levert verrassende wijnen op.

Champagne wordt alleen in de gelijknamige regio in Frankrijk gemaakt. In de volksmond noemen we alle mousserende wijnen Champagne. Voor deze bubbels is een koel klimaat nodig. Dat geeft de kenmerkende frisse en mooie zuurtjes. Daarom zijn er in Nederland steeds meer wijnbedrijven die alleen maar mousserende wijn maken. Zij kunnen de concurrentie met cava’s en prosecco’s en zelfs met champagnes prima aan, omdat het in Noord-Frankrijk langzaamaan te warm wordt voor de productie van frisse bubbels.

Online kun je bij bovino.nl en denederlandsewijnwinkel.nl Nederlandse wijn kopen. De uitgesproken specialisten zijn bobwijn.nl, design en wijn en nederlandsestreekwijnen.nl. Naast een webshop hebben zij ook een fysieke winkel met alleen Nederlandse wijn. Hier en daar kun je in een speciaalzaak of supermarkt ook slagen. Maar het leukst is natuurlijk om de wijn bij de wijnboer zelf te kopen. De meeste domeinen hebben een winkel, die in het weekend geopend is.

Wijndomein Sint Martinus is met 30 hectare de grootste producent in Nederland. De meeste wijngaarden zijn 1 tot 3 hectare groot. In vergelijking met de grote wijnlanden zijn de wijngaarden in Nederland klein. Sint Martinus zou in Frankrijk een heel gemiddelde speler zijn. Onze wijnboeren produceren gezamenlijk 1,7 miljoen flessen wijn per jaar. En we drinken er met elkaar in totaal 640 miljoen leeg.

Nederlandse wijn duur? Het is maar net hoe je het bekijkt. Een ambachtelijke wijn moet je niet vergelijken met een fabriekswijn van € 5,95 uit de supermarkt. De arbeid in Nederland is duur. Dat zie je terug in de prijs. Maar voor gemiddeld zo’n € 14,95 heb je een echte kwaliteitswijn in huis. Dan betaal je de wijnboer een eerlijke prijs en heb je meer waar voor je geld dan in de supermarkt. Daar komt bij dat de wijn veel minder kilometers aflegt, voordat hij in jouw glas belandt. En dat is winst voor ons milieu.

In alle Nederlandse provincies verbouwt men wijn. De meeste wijngaarden zijn te vinden in Gelderland en Limburg. Veel mensen kunnen in 30-45 minuten naar een Nederlandse wijngaard rijden. Meestal tref je daar de wijnboer zelf. Hij kan je persoonlijk advies geven. Niet alle wijngaarden zijn de hele week voor publiek geopend. Check daarom even de openingstijden voordat je in de auto stapt.

Het ruimtebeslag van een wijngaard is klein. En de milieubelasting is ook maar heel beperkt. Wijnbouw kan heel duurzaam zijn. Daarom is het misschien wel een goed alternatief voor intensieve landbouw en veehouderij. Maar de overheid stimuleert dat niet. In andere Europese landen gebeurt dat wel en ondersteunt de overheid startende wijnboeren.